Jakie są źródła współczesnego renesansu myśli imperialnej? Czy kolonialne ambicje Europy, które rozpoczęły się wraz z odkryciami Kolumba, pozostają jedynie na liście grzechów świata Zachodu? A może kształtowały także polską myśl polityczną i mają na nią wpływ i dzisiaj? O sztuce i grzechach przeszłości, które dopadły nas u progu XXI wieku Monika Przypkowska rozmawia z artystą Piotrem Mląckim.
Piotr Mlącki, Kocham cię aż do bólu, z Tryptyk japoński, 2020
Okładka: Piotr Mlącki Corona Muralis, 2021, /fot. Marta Matysiak.
Sztukomodnie w Radio z Qlturą– tematami mojej autorskie audycji są nieoczywiste związki sztuki dawnej i współczesnej. Często powracającymi motywami są feministyczny punkt widzenia oraz niekonwencjonalnie ujęty temat mody, poruszane także w spotkaniach z ciekawymi gośćmi ze świata sztuki.
Jak zaakceptować inność i brak szans na bliskie relacje z członkiem rodziny z zaburzeniami psychicznymi? Jak udźwignąć problemy, których nie da się już w tej sytuacji zamieść pod dywan? Czy sztuka może o tym opowiedzieć, czy może stać się formą terapii? O swojej najnowszej wystawie i niezwykłym artystyczno-rodzinnym projekcie “Happy Family” opowiada Karolina Balcer.
Karolina Balcer w swojej warszawskiej pracowni, 28.06.2022.
Okładka: Karolina Balcer, Szarpanina, projekt Happy Family, 2022
Sztukomodnie w Radio z Qlturą– tematami mojej autorskie audycji są nieoczywiste związki sztuki dawnej i współczesnej. Często powracającymi motywami są feministyczny punkt widzenia oraz niekonwencjonalnie ujęty temat mody, poruszane także w spotkaniach z ciekawymi gośćmi ze świata sztuki.
Czym są groźne żniwiarki i kultywatory na jej obrazach? O czym opowiadają te kompozycje? Spotkanie z Anną Rutkowską artystką młodego pokolenia, absolwentką Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie to okazja, aby się przekonać, że czasem to co proste bywa bardzo skomplikowane.
Anna Rutkowska w swojej pracowni na ul. lelechowskiej 5 w Warszawie, zdjęcie zrobione podczas spotkanie ze Sztukomodnie 23.05.2022.
Okładka: Anna Rutkowska, Żniwiarka, 2021, fragment
Sztukomodnie w Radio z Qlturą– tematami mojej autorskie audycji są nieoczywiste związki sztuki dawnej i współczesnej. Często powracającymi motywami są feministyczny punkt widzenia oraz niekonwencjonalnie ujęty temat mody, poruszane także w spotkaniach z ciekawymi gośćmi ze świata sztuki.
Nic dwa razy się nie zdarza jak napisała Wisława Szymborska a jednak walczymy o nadzieję. Akceptując kosmiczny porządek w rytm, którego przemijamy, kreujemy kolejne metafizyczne teorie. W tej beznadziejnej walce o tryumf nad czasem artyści są już od dawna naszym odziałem szturmowym. Zapraszam na spotkanie z jednym z najbardziej zagadkowych obrazów Nicolasa Poussina. Warto przekonać się, co ma on wspólnego z trwającą w Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie wystawą współczesnych artystów Doroty Kozieradzkiej i Michała Szuszkiewicza Czas jest najprostszą rzeczą.
Okładka: Nicolas Poussin, Taniec ludzkiego życia (1638–40), Wallace Collection, Londyn / Wikipedia
Sztukomodnie w Radio z Qlturą– tematami mojej autorskie audycji są nieoczywiste związki sztuki dawnej i współczesnej. Często powracającymi motywami są feministyczny punkt widzenia oraz niekonwencjonalnie ujęty temat mody, poruszane także w spotkaniach z ciekawymi gośćmi ze świata sztuki.
Jej twórczość często wtłaczana jest w szufladkę ludowej, wykracza jednak po za tę ramę. Malarstwo artystki jest zjawiskiem unikatowym i to nie tylko w sztuce ukraińskiej. Kolorowe, pozornie naiwne mimo, że od świata realnego odbiega, opowiada o nim lepiej i dogłębniej niż niejeden naukowy wywód.
Okładka: Maria Prymaczenko, Daruję ten ukraiński chleb wszystkim ludziom na ziemi, 1982 źródło
Sztukomodnie w Radio z Qlturą– tematami mojej autorskie audycji są nieoczywiste związki sztuki dawnej i współczesnej. Często powracającymi motywami są feministyczny punkt widzenia oraz niekonwencjonalnie ujęty temat mody, poruszane także w spotkaniach z ciekawymi gośćmi ze świata sztuki.
Atrybut wiecznie zapracowanej gospodyni domowej czy też symbol kobiety niezależnej i niepokornej sprzed wieków? Na chwilę przed rozpoczęciem wiosennych porządków porozmawiamy o ..miotłach i o tym czy współczesne czarownice dalej na nich fruwają.
Agata Słowak,Autoportret z balonikiem, 2020, fot. Sztukomodnie
okładce: Martin le Franc, Le Champion des Dames 1440
Sztukomodnie w Radio z Qlturą– tematami mojej autorskie audycji są nieoczywiste związki sztuki dawnej i współczesnej. Często powracającymi motywami są feministyczny punkt widzenia oraz niekonwencjonalnie ujęty temat mody, poruszane także w spotkaniach z ciekawymi gośćmi ze świata sztuki.
Wbrew potocznym opiniom skrajne emocje nie są jedynie domeną sztuki współczesnej, dlatego od chwili wyciszenia przy NarcyzieCaravaggia wykonamy salto mortale do działalności polsko-białoruskiej aktywistki Jany Shostak. Postawimy pytanie najważniejsze: jeśli słowa są srebrem a milczenie złotem, to gdzie na półce z tej kategorii należy usytuować krzyk?
Jana Shostak w sukience RISK made in Warsaw, gala Paszportów Polityki za rok 2021, fot. Jakub Jasiukiewicz
Na okładce: Caravaggio, Narcyz przy źródle
Sztukomodnie w Radio z Qlturą– tematami mojej autorskie audycji są nieoczywiste związki sztuki dawnej i współczesnej. Często powracającymi motywami są feministyczny punkt widzenia oraz niekonwencjonalnie ujęty temat mody, poruszane także w spotkaniach z ciekawymi gośćmi ze świata sztuki.
Dla współczesnych teorii feministycznych, także teologii feministycznej, Biblia, w wielu swoich fragmentach, pozostaje twardym orzechem do zgryzienia i nie lada wyzwaniem. Czarny PR dla połowy ludzkości, jaki odnaleźć można na kartach tej najpopularniejszej książki wszechczasów, rozpoczyna się od historii Ewy – kusicielki z rajskiego ogrodu, a potem… narasta. Mamy więc podstępną Dalilę – winną pojmania Samsona i bezwstydną Salome – odpowiedzialną za śmierć Jana Chrzciciela. Ów wyraźnie negatywny profil biblijnych kobiet równoważyć miała w oficjalnej wykładni kościoła postać matki Jezusa – Marii, nowej Ewy, bo jak zwięźle w kazaniu objaśnił to niegdyś św. Augustyn przez kobietę śmierć, przez kobietę życie.
Współczesne biblistki, przenosząc na grunt religijny postulaty świeckiego feminizmu, drogę wyjścia z tego etycznego i ideologicznego impasu dostrzegają w nowym opracowywaniu i tłumaczeniu oryginalnych tekstów. Dowodzą bowiem, że dotychczasowe przekłady Biblii były świadomie lub nieświadomie androcentryczne i stanowią odbicie patriarchalnej struktury społecznej z czasów, w których powstawały. Z drugiej strony aktywistki związane z ruchami praw kobiet, funkcjonujące poza wszelkimi instytucjami religijnymi, a czasem wręcz wchodzące z nimi w otwarty konflikt, starają się wykazać negatywne społecznie efekty oparcia modelu wychowania na jakichkolwiek tradycyjnych systemach religijnych. W nich właśnie widzą bezpośrednią przyczynę ciągle obecnych nierówności w traktowaniu kobiet na rynku pracy, ich ograniczonym dostępie do opieki medycznej, wreszcie stygmatyzacji tych, które nie wypełniają ról im schematycznie przypisanych tj. żony czy matki.
Zestawienie, w kolejnej odsłonie cyklu Klucz w Zamku, obrazu Lucasa Cranacha starszego Adam i Ewa z XVI wieku z kolekcji Zamku Królewskiego w Warszawie oraz płótna Heleny Stiasny, Autoportret jako Ewa z roku 2022 jest okazją do naszkicowania powyższej problematyki zmieniającego się współcześnie postrzegania biblijnej Ewy, jak również historii kobiecego aktu i wizerunku własnego artysty/artystki w sztuce europejskiej. Jest też kuszącą, jak przystało na tytuł wydarzenia, możliwością spotkania z jednym z najsłynniejszych mistrzów szkoły niemieckiej oraz twórczynią młodego pokolenia, która wystawionymi niedawno w publicznych instytucjach pracami wzbudziła duże zainteresowanie środowiska związanego z polską sztuką.
Pokaz obrazu Heleny Stiasny Autoportret jako Ewa 25 stycznia – 26 lutego 2023 r., Galeria Arcydzieł
Tekst do wydarzenia Helena Stiasny & Lucas Cranach starszy. Herstoria Ewy z cyklu Klucz w Zamku, który prowadzę w Zamku Królewskim w Warszawie / 08.02.2023
Klucz w Zamku – mój autorski cykl spotkań na żywo z polskimi artystkami i artystami w przestrzeni ekspozycyjnej Zamku Królewskiego w Warszawie. Podczas wydarzenia dzieło sztuki współczesnej, zestawiane jest z wybranym obiektem z kolekcji muzealnej, wchodzi z nią w ciekawy i intrygujący dialog, ujawniając nieoczywiste na pierwszy rzut oka związki, inspiracje, zapożyczenia z epok minionych. To propozycja dla miłośników sztuki współczesnej, ale i tej dawnej, bo kluczem do zrozumienia „dzisiaj” jest „wczoraj”, także w sztuce. WSTĘP WOLNY. Wejście na wydarzenie Bramą Senatorską od strony Pałacu Ślubów (plac Zamkowy 6).
Pod różnymi względami dekada lat 90. ubiegłego wieku – w Polsce i na Zachodzie – to wciąż nie były światy tożsame, ale równoległe. Mimo to zachłyśnięte świeżą demokracją polskie społeczeństwo, z perspektywy biednego kraju byłego Bloku Wschodniego z optymizmem starało się patrzeć w przyszłość. Świeżo upieczeni rodzimi „biznesmeni”, rozkładając na ulicach swoje prowizoryczne kramy, oczami wyobraźni pieścili miraż nadchodzącej fortuny.
Temperaturę oczekiwań na jej przyjście podgrzewała Dynastia. Emitowany w publicznej telewizji serial o dwóch rodzinach potentatów ropy – Carringtonach i Colbych był fenomenem popkulturowym tamtego okresu. Śledząc zawiłe i dramatyczne losy jej bohaterów Polska zapatrzona w kapiący z ekranów przepych w stylu glamour śniła na jawie o przyszłym dobrobycie. Moszczący się w kraju neoliberalizm dość szybko obnażył jednak swoje drapieżne oblicze. Poprawa stopy życiowej i luksus nie nadchodziły dla wszystkich, a blichtr plastikowej biżuterii i brokatowych tkanin nie równoważył narastającej w społeczeństwie frustracji. Niegdyś wytęskniony polityczno-historyczny przełom pierwszych demokratycznych wyborów powoli stawał się cichą pieśnią przeszłości, mało kto był bowiem przygotowany na wysoką cenę, jaką przyszło płacić za transformację.
Nostalgiczno-widmowe powidoki Dynastii splecione ze wspomnieniami z ówczesnej przaśnej polskiej rzeczywistości stały się inspiracją cyklu Łukasza StokłosyCliffhanger z 2021 roku. Z niego właśnie pochodzi malarski dyptyk Wawel oraz wideo Alexis, które prezentowane w kolejnej odsłonie cyklu Klucz w Zamku, niosą ładunek ambiwalentnych, trudnych do pogodzenia emocji, a ideowo-artystyczny charakter zamkowego wnętrza dodatkowo je hiperbolizuje. Nie stawiając znaku równości między epokami, nie siląc się na budowanie piramidalnych powinowactw między głównymi bohaterami, uczestnicy wydarzenia przyjrzą się zadziwiającej historii pewnego królewskiego płaszcza, który stał się częścią intrygującego projektu artysty – i który „oprowadzi” ich po jednej z najpiękniejszych sal zamkowych Pokoju Marmurowym i Portrecie koronacyjnym Stanisława Augusta pędzla Marcello Bacciarellego z 1771 roku.
Pokaz pracy Łukasza Stokłosy Wawel w dniach 8 grudnia 2022 – 4 stycznia 2023 r. w Zamku Królewskim w Warszawie w Pokoju Marmurowym.
Tekst do wydarzenia Łukasz Stokłosa & Pokój Marmurowy. Dynastie na krawędzi z cyklu Klucz w Zamku, który prowadzę w Zamku Królewskim w Warszawie / 14.12.2022.
Klucz w Zamku – mój autorski cykl spotkań na żywo z polskimi artystkami i artystami w przestrzeni ekspozycyjnej Zamku Królewskiego w Warszawie. Podczas wydarzenia dzieło sztuki współczesnej, zestawiane jest z wybranym obiektem z kolekcji muzealnej, wchodzi z nią w ciekawy i intrygujący dialog, ujawniając nieoczywiste na pierwszy rzut oka związki, inspiracje, zapożyczenia z epok minionych. To propozycja dla miłośników sztuki współczesnej, ale i tej dawnej, bo kluczem do zrozumienia „dzisiaj” jest „wczoraj”, także w sztuce. WSTĘP WOLNY. Wejście na wydarzenie Bramą Senatorską od strony Pałacu Ślubów (plac Zamkowy 6).
Dzieła sztuki należą do przedmiotów, które jak żadne inne budzą i budzić mają w odbiorcach rodzaj cielesnej reakcji, nazywanej w humanistyce afektem. Owo doświadczenie uruchamiać może skrajne emocje: od radości i przyjemności po wstręt, strach, a nawet gniew. Praca Mai Kitajewskiej swoją pogodną kolorystyką i lśnieniem koralików przyciąga, by w kolejnej sekundzie zaniepokoić uwiądem kwiatów, które imituje. Tytuł instalacji odsyła do freudowskiej zasady przyjemności, bo rozpięta jest pomiędzy dwoma wpisanymi w ludzką psychikę popędami: erotycznym (Eros) – niosącym kreatywność, harmonię, seksualność, reprodukcję i przetrwanie oraz popędem śmierci (Thanatos), który odpowiedzialny jest za destrukcję, agresję i samozniszczenie.
Czy ten sam klucz możemy zastosować przy odbiorze sztuki dawnej? Jeśli przyjrzymy się treściom i symbolice malarstwa religijnego, bije z nich pozytywna nadzieja na życie wieczne. Pysznie skrzące się mozaiki bizantyńskie, czy też ozdobione złotem płatkowym malarstwo włoskiego quattrocenta pieściło ludzkie oko blaskiem i dawało patrzącemu estetyczną rozkosz, z drugiej jednak strony zmuszało do myślenia o śmierci, sądzie i możliwej wiecznej karze. Do podobnej narracji wanitatywnej odwoływały się holenderskie martwe natury XVII wieku. Przedstawione na nich piękne, cieszące oko bukiety ostatecznie miały przecież zgnić, przeminąć – podobnie jak ludzie, bo jak napisano w Biblii: „Człowiek narodzony z niewiasty jest bardzo krótkich dni, a pełen jest frasunków. Wyrasta jako kwiatek i bywa podcięty, przemija jako cień” (Biblia Brzeska). „Wszelkie ciało trawa, a wszelka chwała jego jako kwiat polny. Uschła trawa i opadł kwiat, lecz słowo Pana naszego trwa na wieki” (Biblia Jakuba Wujka).
Zestawiając pracę artystki współczesnej Mai Kitajewskiej Poza zasadą przyjemności IV (2020) z obrazem Madonna z Dzieciątkiem (ok.1430) Paolo Uccella, jednego z najsłynniejszych malarzy wczesnego renesansu, chcemy zaprosić publiczność do skonfrontowania się z własnymi odczuciami i wejścia w dialog z tymi dziełami sztuki, odległymi w czasie, choć być może nie w swojej idei?
Pokaz pracy Mai Kitajewskiej Poza zasadą przyjemności IV w dniach 18 października – 9 listopada 2022 r. w Zamku Królewskim w Warszawie w przestrzeni wystawy czasowej Paolo Uccello – Madonna z Dzieciątkiem / Galeria Arcydzieł.
Tekst do wydarzenia Maja Kitajewska & Paolo Uccello. Blask nieziemskich rozkoszy z cyklu Klucz w Zamku, który prowadzę w Zamku Królewskim w Warszawie / 26.10.2022.
Klucz w Zamku – mój autorski cykl spotkań na żywo z polskimi artystkami i artystami w przestrzeni ekspozycyjnej Zamku Królewskiego w Warszawie. Podczas wydarzenia dzieło sztuki współczesnej, zestawiane jest z wybranym obiektem z kolekcji muzealnej, wchodzi z nią w ciekawy i intrygujący dialog, ujawniając nieoczywiste na pierwszy rzut oka związki, inspiracje, zapożyczenia z epok minionych. To propozycja dla miłośników sztuki współczesnej, ale i tej dawnej, bo kluczem do zrozumienia „dzisiaj” jest „wczoraj”, także w sztuce. WSTĘP WOLNY. Wejście na wydarzenie Bramą Senatorską od strony Pałacu Ślubów (plac Zamkowy 6).
sztukomodnie 